Stadshal Emile Braunplein

Genomineerd voor Mies van de Rohe Award 2013

Projectomschrijving:

Het architecturaal design van deze stadshal is geïnspireerd op de oude middeleeuwse marktplaatsen die zich situeerden op de historische handelsroute tussen Brugge (België) en Keulen (Duitsland). Eén van de hoofddoelen van dit project was om een foyer te bouwen die dienst kan doen voor het organiseren van evenementen, markten, concerten, dans- en theaterdemonstraties. Een caféterras werd eveneens voorzien waar de Gentse bewoners kunnen genieten van een drankje met uitzicht op het verlaagde plein.

Het architectenbureau Robbrecht en Daem en Marie-José van Hee heeft deels middeleeuwse en deels moderne invloeden gecombineerd in deze structuur. Dit gebouw is ongeveer 40 op 15 meter op 4 betonnen steunpunten, met 2 puntdaken gelijkaardig aan de daken van de gebouwen in de omgeving. De buitenste muren en daken zijn bekleed met donker afrormosiahout. Kenmerkend zijn de vele, kleine dakopeningen afgedekt met dakpannen uit kathedraalglas, waardoor natuurlijk licht (van buiten naar binnen) en kunstmatig licht bij nacht (van binnen naar buiten) doorheen de structuur kan schijnen. In de steunpijlers van het gebouw bevinden zich de liften, ventilatiekanalen, diensten voor de onderliggende gebouwen en een open haard.

De bezoeker ondervindt de illusie dat hij binnenwandelt in een warme en gezellige ruimte compleet met een open haard, maar in werkelijkheid bevindt hij zich in een buitenomgeving. ’s Avonds kun je de gloed van het goudgekleurd licht door de ramen heen zien schijnen waardoor je je aangetrokken voelt om een kijkje te gaan nemen en waarmee de doelstelling bewaarheid wordt: een gezellige ontmoetingsplaats te scheppen.

Uitdagingen van het lichtplan

Wanneer men zich onder de dakstructuur bevindt, kan men zich een beeld vormen omtrent de uitdagingen bij het opmaken van het lichtplan. Deze waren drievoudig:

• een uniforme verdeling en intensiteit van de verlichting ondanks de verschillende hoeken en hoogten van het plafond en de muren
• alle lichtarmaturen, elektrische/data(netwerk) kabels en andere hardware vereist voor concert/theater uitrusting, moeten visueel onzichtbaar zijn
• een zo laag mogelijke lichtpollutie naar de omgeving toe en enkel licht brengen binnen het vloeroppervlak van het gebouw

Tijdens het ontwerp ontstonden al snel bijkomende uitdagingen zoals de onregelmatigheden van de 1.600 dakopeningen (voorzien van artisanaal kathedraalglas) die op zichzelf een bron van licht creëren dat gereflecteerd en verdeeld wordt in de onderliggende ruimte naargelang het tijdstip van de dag, de intensiteit van het zonlicht en het seizoen. Rekening houdend met de doelstelling en de visie van de architecten en gezien de specifieke/structurele component van het glas, werd dit een determinerende factor voor de aanpak van het lichtplan.

Met het lichtpotentieel van de dakramen zou LED verlichting hier niet tot zijn recht komen, en zou het trouwens onvoldoende verlichting bieden binnen in het gebouw. Om deze redenen werd gekozen voor de indirecte verlichting, type Fila,IP66,IK08 voor T5 28w/830 van Arcluce voor de totale uitlichting van het plafond.

Om een diffuus, uniform kunstmatige verlichting te verkrijgen en verblindende lightspots te vermijden, werd er samen met de architecten beslist om een indirecte verlichting te plaatsen op de steunbalken, zodat er een warm goudkleurig licht zou weerkaatsen. Om dit gewenst effect te verkrijgen en de esthetische structuur te behouden, werden lichte wijzigingen aangebracht in de plaatsing van de balken en dakspanten aan het plafond zodoende dat alle bevestigingen en kabels aan het oog onttrokken zouden worden. Daarna werden berekeningen en opties van lichtsimulaties aan de architect voorgesteld zodat een keuze kon gemaakt worden in functie van de beoogde doelstellingen.

Vanuit het oogpunt energetische duurzaamheid hebben we lage-energie bronnen aangewend, in hoofdzaak fluorescerende lichtbuizen met lange levensduur om een indirect, zacht en diffuus licht te creëren.

Er werd een totaal vermogen van 3.84kW geïnstalleerd voor een oppervlakte van 566m², wat resulteert in 6.78 W/m².

Resultaat

De algemene sfeer wordt als bijzonder uitnodigend ervaren waarbij het niet van belang is of het nu dag of avond is. De belangrijke synergetische relatie tussen het kunstmatig en natuurlijk daglicht komt bijzonder goed tot uiting, zowel binnen als buiten de structuur.

Wij zijn dan ook heel tevreden dat het gerealiseerde lichtplan een werkelijke reflectie is van het ontworpen simulatielichtplan. Dit bewijst nog maar eens het belang van een goede samenwerking en uitgebreide en grondige berekeningen waardoor het in ontwerp beoogde resultaat daadwerkelijk kan worden gerealiseerd.